Door: Frank Coenders, mei 2022
Creativiteit én techniek
Het medium film wordt toegankelijk voor steeds meer mensen. Op iedere smartphone en op alle tablets zit een camera en vaak zelfs een app om het filmmateriaal mee te editen. Het maken van een film is voor leerlingen leuk en uitdagend maar kan ook bijdragen aan ‘soft skills’ als kritisch denken, problemen oplossen, samenwerken en communiceren. Film biedt daarnaast ruimte aan de eigen belevingswereld van leerlingen omdat een leerling zelf kan kiezen wat zij wil vertellen, of het nu ‘echt’ is of fictief.
Steeds meer scholen geven filmeducatie een plek binnen hun onderwijs. Naast het maken van film is er dan aandacht voor het kijken naar en praten over film. Dit verbreedt de horizon van de leerlingen en het leert hen om kritisch na te denken over hun standpunt en dat van anderen. Vragen die met leerlingen kunnen worden verkend zijn bijvoorbeeld ‘Hoe heeft de maker de film gemaakt?’, ‘Hoe ervaar je dat als kijker?’ en ‘Welke technische middelen zijn benut om dat doel te bereiken?’. Door te kijken naar en praten over film worden leerlingen meer bedreven in het zelf maken van film. Andersom werkt het ook. Het maken van film maakt leerlingen bewust van de gereedschappen en technieken die je als filmmaker in handen hebt om een boodschap goed over te brengen. Je gaat daardoor op een ander manier kijken naar en nadenken over films die je ziet.
Het Netwerk Filmeducatie heeft door heel Nederland Filmhubs waarbinnen men actief is op het gebied van film in het onderwijs. Zo bestaat vanuit het netwerk een leerlijn filmeducatie en zijn allerlei lessen ontwikkeld voor het basis- en voortgezet onderwijs. Wil je aan de slag met de leerlijn? Kijk dan hier.
De toegevoegde waarde van technologie
Laten we een voorbeeld geven van hoe je filmeducatie met behulp van technologie kunt inzetten in een aardrijkskundeles. Binnen het vakgebied aardrijkskunde spelen processen een belangrijke rol, zoals het ontstaan van een vulkaan, de waterkringloop, maar ook hoe melk in de schappen van een winkel komt. Het maken van een stopmotion is een perfecte technologie om die processen door leerlingen in beeld te laten brengen. De technologie voegt iets toe aan het lezen, schrijven en verwoorden. Door het maken van een stopmotion moeten leerlingen samenwerken, met elkaar overleggen, bewuste keuzes maken en planmatig werken. Ze leggen de stappen vast, voegen tekst toe en kunnen achteraf laten zien wat het resultaat is. De leraar ziet niet alleen het proces maar kan ook samen met de leerlingen reflecteren op het resultaat. De technologie zorgt voor een actief leerproces.
Hoe zou het Triple-E-model losgelaten kunnen worden op het voorbeeld van de aardrijkskundeles? Begrijpen de leerlingen door de inzet van technologie beter hoe de waterkringloop werkt? Bij ‘extension’ gaat het om het verbreden van het leren naar situaties buiten de school of het leren van ondersteunende vaardigheden. In het voorbeeld van de stopmotion bij aardrijkskunde zien we dat de opdracht uitdagend en activerend is. De technologie werkt ook ondersteunend aan het beter begrijpen van een concept of een proces. Doordat leerlingen bewust de stappen moeten zetten, in overleg zijn met elkaar en keuzes maken zijn ze heel actief bezig met de leerstof. Een stopmotion laten maken rondom een aardrijkskundig proces leent zich om te laten werken in kleine groepen. Samenwerken, naar elkaar luisteren, overleggen, samen beslissen, kritisch denken zijn vaardigheden die dan direct worden meegenomen.